Zdrowy sen jest warunkiem zdrowia fizycznego i psychicznego. Ludzie, a także zwierzęta, aby żyć i dobrze funkcjonować podczas dnia muszą spać.

Zapotrzebowanie na sen zależy w dużym stopniu od genów, czyli jest sprawą indywidualną każdego z nas. Lecz pewne jest także to, że zapotrzebowanie na sen zależy również od wieku. Im człowiek młodszy, tym więcej potrzebuje snu, a starszy potrzebuje go mniej. Lecz każdy w mniejszym lub większym stopniu potrzebuje się wysypiać, bo wydajny sen poprawia pracę mózgu i dodaje siły i energii organizmowi.

Czym jest wydajny sen? Wydajny sen jest definiowany, jako stosunek całkowitego czasu snu do czasu spędzonego w łóżku.

Czym jest bezsenność i jak działa na organizm człowieka?

Bezsenność jest zmorą dla wielu ludzi, bo obejmuje od 20 % do nawet 50 % populacji. Przy czym na bezsenność pierwotną, czyli taką, kiedy nie powstała ona z powodu choroby cierpi tylko około 6 % ludzi. Pozostałe procenty dotyczą ludzi, u których bezsenność jest objawem jakiejś choroby. I wtedy mówi się, że jest to bezsenność wtórna. Na bezsenność częściej cierpią kobiety niż mężczyźni i rzadziej osoby młode, a częściej osoby starsze. Bezsenność może wywołać także alkohol, narkotyki lub nadużywanie leków psychotropowych.

Ogólnie wiele osób skarży się na brak snu lub na niezadowalającą jakość snu. O zakłóceniu snu mówi się wtedy, gdy mimo włożonego wysiłku sen nie przychodzi, czyli istnieje trudność w zasypianiu. Nie pomaga liczenie owiec, ani wyciszenie. Zakłócenie snu, to również wybudzanie się w ciągu nocy, jak i wczesne przebudzanie. Takie nocne incydenty bardzo źle wpływają na cały organizm człowieka, a zwłaszcza na jego psychikę powodując wyczerpanie psychiczne, zmęczenie fizyczne, złe samopoczucie, brak koncentracji, osłabienie pamięci, ogólne rozdrażnienie. Bezsenne noce mogą przyczynić się do odczuwania lęku przed snem i obaw, czy tym razem uda się zasnąć.

Sen i skargi na brak zdrowego snu

Sen jest stanem czynnościowym ośrodkowego układu nerwowego. Pojawia się cyklicznie w rytmie dobowym i jest odwrotnością stanu zwanego czuwaniem. Jest zniesieniem świadomości i utrzymaniem człowieka w bezruchu. Człowiek dorosły, aby efektywnie funkcjonować potrzebuje przeznaczyć na sen od 6 do 8 godzin na dobę. A młodzież przynajmniej 9 godzin na dobę. Najdłużej jednak śpią niemowlęta.

Najwięcej skarg, z którymi ludzie zgłaszają się do lekarza lub farmaceuty dotyczy trudności z zasypianiem. Kolejna skarga dotyczy zbyt wczesnego przebudzania, a dopiero trzecia skarga dotyczy braku ciągłości snu. Niemożność zaśnięcia najczęściej związana jest z emocjami i myślami, które towarzyszą nam podczas dnia i po położeniu się do łóżka jeszcze nie zdołaliśmy się ich pozbyć.

Natomiast brak ciągłości snu, czyli przebudzanie się w nocy może zdarzyć się wówczas, gdy coś nam fizycznie dolega, albo wtedy, gdy coś nas dręczy. Z kolei wczesne przebudzenia świadczą najczęściej o stanie depresyjnym. Depresja ma to do siebie, że osoba na nią cierpiąca budzi się około 3 lub 4 i już nie zaśnie do rana. Zaburzenie snu spowodowane depresją przyczynia się do nasilenia złego samopoczucia oraz zaburza cykl aktywności i przeszkadza w osiągnięciu optymalnej sprawności intelektualnej w szkole, na uczelni lub w pracy.

Jakie są dane dotyczące bezsenności?

Gdy bezsenność trwa miesiąc niezależnie od przyczyn, to badania naukowe wskazują na to, że u 4 % jest ona spowodowana różnymi i nieokreślonymi przyczynami. Natomiast u 6 % jest to spowodowane bezdechem sennym lub działaniem leków.

Kolejne 9 procent stanowi bezsenność subiektywna będąca typem bezsenności pierwotnej powodującej niezadowolenie ze snu, 12 % bezsenności pochodzi z uzależnień i tyle samo procent z powodu niespokojnych nóg. Bezsenność pierwotna psychofizjologiczna obejmuje 15 % przypadków. A największy procent, bo aż u 36 % osób bezsenność spowodowana jest wystąpieniem różnych zaburzeń psychicznych.